Voor iedereen is een goede aarding en het begrenzen van jezelf belangrijk. Het hoort bij het goed voor jezelf zorgen. Het maakt je stabieler, gelukkiger en sterker. Veel mensen, en hoog sensitieve personen in het bijzonder, ontbreekt het hieraan. Hierdoor hebben zij onnodig veel last van prikkels vanuit hun omgeving.
Aarding
Met een goede aarding blijf je a.h.w. met je beide benen op de grond en in contact met de fysieke wereld en je eigen lichaam. Een goede aarding geeft je stabiliteit en een altijd aanwezige steun die je helpt te relativeren. De aarde is er immers altijd voor je, vangt je altijd op, geeft en kan je een gevoel van veiligheid geven. Een goede aarding betekent fysiek geen onnodige spanning in je spieren en in je hoofd.
Werken aan je aarding kun je doen door lichamelijks bezig te zijn (yoga, dansen, sporten, massage, werken in de tuin), de natuur in te gaan of met natuurlijke materialen te werken. Je bent zo meer in het hier en nu en daarmee versterk je je verbinding met het aardse. Je wortelen in de aarde (met je lichaam) geeft je stabiliteit, voeding en zekerheid.
Ook kun je visualisatie gebruiken: stel je voor dat je lijf en voeten de stam vormen van jouw boom die stevig in de grond verankerd staat. Of dat je vanuit je stuitje een wortel hebt lopen waarmee je aan de aarde vast zit.
Begrenzing
Begrenzen is je grenzen kennen, stellen en bewaken. Hsp’s* vergeten soms in hun aanpassingsgerichtheid, gedrevenheid en plichtsgevoel dat hun energievoorraad eindig is en dat ze moeten letten op overprikkeling en rust. Ze worden als het ware grenzeloos, waarvoor zij later onherroepelijk een prijs betalen (overprikkeling, vermoeidheid, spanning).
Begrenzen betekent ook weten dat er een grens is aan je eigen ruimte en de grenzen en persoonlijke ruimten van anderen accepteren en respecteren. Hsp’s moeten nogal eens leren bewuster om te gaan met hun deze (energetische) begrenzing. Doordat ze aanvoelen wat iemand nodig heeft en graag willen helpen, gaan hsp’s soms goed bedoelend over andermans grenzen heen. Hun grote neiging tot zorgzaamheid en het nemen van verantwoordelijkheid, gaat soms zo ver dat ze teveel de verantwoordelijk voor het welzijn van anderen of van de wereld overnemen. Pas daarmee op. Je hebt daar de energie niet voor en het is ook je recht niet. Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen leven, emoties en fouten. Raad geven is goed, maar neem hun problemen niet op je. Hsp’s hebben ook soms de neiging teveel buiten zichzelf te raken en over te hellen naar de spirituele kant. Ze zijn ‘opener’ voor hun omgeving dan goed voor hen is, alles wat binnenkomt wordt belangrijk gevonden. Hun antenne is dan meer gericht op de omgeving dan op henzelf. Als dit gepaard gaat met een negatief zelfbeeld of weinig aandacht hebben voor de eigen behoeftes, kun je het gevoel krijgen alleen nog maar beïnvloedt te worden door wat er om je heen gebeurt.
De grenzen zijn niet altijd hetzelfde. De hoeveelheid energie die je hebt, verschilt immers continu. Ook verleg je regelmatig je grenzen omdat nieuwe dingen onderneemt of omdat je je moet aanpassen aan anderen of situaties. Dat is niet erg, dat hoort bij het leven, het samenwerken en samenleven. Je moet er wel voor waken je grenzen niet te ver op te rekken. Rek je een grens een beetje op, dan hoort er elders iets terug te schuiven. Voor veel hsp’s is aanpassen een tweede natuur geworden en zij passen zich in de regel dan ook meer aan dan andere mensen. Zij redeneren onbewust: “ik ben niet normaal en moet me maar aanpassen aan de norm om erbij te horen”. Met als gevolg dat ze consequent over hun grenzen gaan, en het toestaan dat anderen over die van hen gaan. Als je je aanpast aan een ander, gaat die ander feitelijk over jouw grens heen of hij/zij zich er nu bewust van is of niet. Er hoort een evenwicht te zijn in de mate waarin men zich aanpast. Het is niet goed als iemand zich stelselmatig meer moet aanpassen dan een ander. Dan is er geen sprake van gelijkwaardigheid. Dit geeft op de lange duur problemen.
Jouw grenzen zijn jouw verantwoordelijkheid
Het is je eigen verantwoordelijkheid je grenzen te bewaken en te stellen. Een valkuil van hsp’s is dat ze te veel van hun omgeving verwachten wat betreft het rekening houden met hun grenzen omdat ze het zelf wel geneigd zijn te doen voor hun omgeving. Als die omgeving zelf minder gevoelig is, en dus niet in de gaten heeft dat jouw grenzen zijn overschreden, geeft dit veel spanning. Het kan zelfs zo zijn dat je boos wordt op de ander of je tekort gedaan voelt. Dat gevoel kan zeer zeker reëel zijn, maar kan je ook vasthouden in slachtofferrol. Jij kunt en moet er namelijk zelf iets aan doen. Duidelijk zijn over je grenzen. Het is een utopie te wensen dat anderen altijd maar aan jou kunnen zien waar je grenzen liggen. En zelfs als ze dat wel kunnen, kun je niet eisen dat mensen daarnaar handelen.
Hoe begrens je jezelf? Goed voor jezelf zorgen en grenzen stellen naar je omgeving t.a.v. de hoeveelheid prikkels is een goed begin. Erachter proberen te komen waar je grenzen liggen, is de volgende stap. Hiervoor moet je er eerst achter komen wat je eigenlijk zelf wil, wat je belangrijk of prettig vindt en daarvoor moet je wellicht even diep in jezelf graven.
Je kunt ook proberen in gedachten jezelf beter te begrenzen. Bijvoorbeeld door je je voor te stellen dat je je energieveld of aura als een jas om je heen hebt, die je soms wel en soms niet dichtdoet al naar gelang het nodig is. Sommige hsp’s hebben de neiging door te schieten in een uiterste: heel open staan voor de omgeving en dus veel opvangen wat niet bij hen hoort, of zichzelf heel klein maken in een poging onzichtbaar willen zijn voor de omgeving. In beide gevallen is er sprake van een grenzeloze situatie die niet gezond is.
Jouw grenzen en die van anderen
Gezonde grenzen zijn helder en flexibel. Je moet zien uit te komen op de middenweg tussen toegeven aan alle eisen van buiten (wat zij willen) en volledig afsluiten voor buiten (alleen wat jij wilt). Dagelijks zal het voorkomen dat jouw grenzen botsen met die van een ander, veel kleine conflicten gaan hierover. Als je echter andermans grenzen respecteert (wat niet hetzelfde is als hen over jouw grenzen laten gaan), zullen zij ook respect voor die van jou hebben. En waarschijnlijk niet alleen voor jouw grenzen, maar voor jou als persoon. Als jij echter je eigen grenzen niet respecteert, zullen anderen dat zeker niet doen. Dus je moet ook zelf niet steeds over je grenzen gaan!
Als anderen jouw grenzen niet respecteren en ondanks je “nee” er overheen willen gaan, tonen ze geen respect voor jou. Het zegt meer over die personen dan over jou. Het is een hardnekkig misverstand dat aangeven waar je grenzen liggen en “nee” zeggen, betekent dat je de ander niet waardeert of dat je egoïstisch bent. Het is juist egoïstisch om van anderen te eisen dat ze over hun grenzen gaan.
Het is noodzakelijk om in het dagelijkse sociale leven flexibel om te gaan met je eigen grenzen en die van anderen. Je kunt er bewust voor kiezen een bepaalde grens op te schuiven als de situatie dat vraagt. Het is echter niet zo dat dat een verplichting is. Een ander heeft het recht niet van je te eisen dat je je grenzen verlegt als dat hem/haar beter uitkomt. Wapen je voor mensen die op subtiele wijze zullen proberen je zover te krijgen over je grenzen heen te gaan. Als mensen op je geweten gaan spelen (bijv. “als jij het niet doet, doet niemand het”) of je met vleierij ergens toe willen overhalen (bijv. “doe jij het nou want je kan het zo goed”) horen er alarmbellen te gaan rinkelen.
*hsp: Hoog Senstief Persoon